woensdag 31 maart 2010

Waarom samen vasten? (5) - Soberheid

Ik deed een ontdekking voor mezelf: biddag valt altijd in de lijdenstijd. Het gebed voor een rijke oogst valt in de vastentijd die oproept tot soberheid. Sommigen wisten dit misschien allang, mij viel het dit jaar pas op.

Op dit moment voel ik meer voor de soberheid. Onze productiemethoden leveren veel op, maar ze hebben vreemde verwantschappen. Software vermenigvuldigen wij zoals virussen zich vermenigvuldigen. Software is niet meer dan "DNA", en wij kopiëren het oneindig vaak op CD-tjes en zip-files. Onze consumptiegoederen zijn vaak het resultaat van massaproductie. Ook dat vinden we terug in de natuur, nu als klonen. En ons voedsel groeit zo massaal en uniform, dat de overeenkomst met tumoren niet zo ver ligt.

Sinds maaltijd twee, de stiekeme gestolen snack, is al ons eten verbonden met het leven en met de dood. Het is goed om dat leven te zien en in deze vastentijd ook oog te hebben voor de verbondenheid met de dood.

Waarom samen vasten? (4) - De volgende scene is onduidelijk


De bijbel vertelt een verhaal in vier maaltijden. Wij leven in de tijd tussen de derde en vierde maaltijd. Maar soms is de volgende stap op weg naar maaltijd vier onduidelijk. Dat is reden om samen te vasten. Een voorbeeld hiervan vinden we in Handelingen 13. Antiochië was halverwege de eerste eeuw een bloeiende, groeiende, multiculturele kerk, en toch gaan een aantal mensen van die kerk samen vasten. Ze beseffen op de een of andere manier, dat er iets moet veranderen. Dat als ze zo door gaan, ze niet uitkomen bij de feestmaaltijd. Dan laat je samen dus je eten staan en ga je bidden:

Er waren in de gemeente van Antiochië profeten en leraren, onder wie Barnabas, Simeon die Niger werd genoemd, Lucius de Cyreneeër, Manaën, een jeugdvriend van de tetrarch Herodes, en Saulus. Op een dag, toen ze aan het vasten waren en een gebedsdienst hielden voor de Heer, zei de heilige Geest tegen hen: ‘Stel mij Barnabas en Saulus ter beschikking voor de taak die ik hun heb toebedeeld.’ Nadat ze gevast en gebeden hadden, legden ze hun de handen op en lieten hen vertrekken.

Bij hun vasten vertelt de Heilige Geest wat de volgende scene is in Gods verhaal dat op weg is naar de grote feestmaaltijd. Dat is het moment om het vasten en bidden te staken en op weg te gaan.

zondag 7 maart 2010

Er hangt iets in de lucht... kerk maar dan anders

Er hangt iets in de lucht...

James Kennedy in CV Koers van maart: De kerk is haar centrale rol in de samenleving allang kwijtgeraakt. En die moet ze ook niet terug willen. De kerk gedijt niet bij grote ambities, maar bij kleinschalige gemeenschappen. Geen grote mond, maar een groot hart.

Er hangt iets in de lucht...

Hauerwas in een nieuwe Nederlandstalig bundel: De kerk is een alternatieve politieke en morele gemeenschap. Zij moet niet naar een andere maatschappij streven, zij ís een alternatieve gemeenschap. Zij dient in navolging getuige te zijn van Christus. De kerk is een politiek instituut dat mensen oproept om een alternatief te zijn voor de wereld. Dat is waar het kruis over gaat.

Er hangt iets in de lucht...

Het verslag in Opbouw van de Total Church conferentie van Peter Strating en mijzelf begonnen we met deze woorden: Op zoek naar het antwoord op de vraag hoe de kerk missionair kan zijn, ontmoetten mensen elkaar op de de Total Church conferentie in Sheffield op 19 en 20 februari. Passie voor het evangelie van Jezus en passie voor gemeenschap vormen de centrale elementen van de boodschap die we horen en zien. Woorden die bekend klinken maar die hier intens worden beleefd en verteld.

En volgens mij kan ik de lijst makkelijk langer maken. Misschien moet ik de kop van dit blogje maar veranderen. Het hangt niet in de lucht. De kleine kerk is geland.

vrijdag 5 maart 2010

Waarom samen vasten? (3) - Er is geen eten


Waarom zouden volgelingen van Jezus samen niet eten?

Dit is de eerste voor de handliggende reden: omdat ze geen eten hebben.

God plantte een tuin met allerlei bomen met de mooiste en lekkerste vruchten. Er klonk een uitnodigend "Neem, eet." Maar inmiddels zijn de bomen verdord, gekapt en afgebrand en wat er rest is kale woestijn en gebarsten grond. Er is geen voedsel. Het verhaal van de vier maaltijden is voor miljoenen mensen dagelijkse realiteit. Zij en hun kinderen zijn ondervoed en gaan gebukt onder de gevolgen hiervan. Ik vond het een ontnuchterende gedachte. De luxe om uit persoonlijke afwegingen wel of niet te eten, is grote groepen mensen vreemd. Zij vasten samen omdat ze geen andere keus hebben.

Jezus zelf vastte in de woestijn, 40 dagen. De Heilige Geest had hem daar naar toe gedreven. Jezus zelf had dorst, tot zijn dood. Zijn Vader had hem niet toegestaan hier aan voorbij te gaan. Jezus verbindt aan zijn gedwongen vasten en dat van andere mensen een belofte: Gelukkig jullie die honger hebben, want je zult verzadigd worden. Zijn opstanding geeft hoop, dat deze belofte eens vervuld zal worden.

PS Jeroen Sytsma schrijft vandaag "Gij zult geen biddag voor gewas en arbeid houden" in het Katern van het ND. Een artikel wat prima aansluit bij deze blog.

donderdag 4 maart 2010

Waarom samen vasten? (2) - Dus niet alleen

Samen eten is kenmerkend voor volgelingen van Jezus. Het karakteriseerde ook het optreden van Jezus, meer dan wonderen en tekenen, meer dan preken en wijze woorden, viel dit zijn omstanders op: hij at en hij dronk. En natuurlijk viel het hen ook op met wie hij at en dronk: met prostituees, met sociale outcasts, met religieus onaanraakbaren. Dus als samen eten en drinken zo veelzeggend is, waarom dan vasten, niet eten?

Jezus zegt zelf, dat dit zal gaan gebeuren: "Bruiloftsgasten kunnen toch niet vasten zolang de bruidegom bij hen is? Nee, zolang ze de bruidegom bij zich hebben, kunnen ze niet vasten. Maar er komt een dag dat de bruidegom bij hen wordt weggehaald, en dan is het hun tijd om te vasten." 

Hun tijd, dat is een meervoud, net als bruiloftsgasten. In de titel van deze blogserie stel ik deze vraag: waarom samen niet eten? En dat samen - meervoud vind ik veelzeggend. Wanneer mensen praten over vasten komen ze vaak met persoonlijke en individuele redenen: zelfdiscipline, Gods weg zoeken voor mijn leven, boete doen, toegang tot gebed, etc. Jezus heeft het echter over hun tijd, meervoud. Onze cultuur is behoorlijk individualistisch, dus we zijn al snel bezig met persoonlijke argumenten. Maar Jezus plaatst ons in Gods gezin. Er kan alle reden zijn dat het jouw tijd is om te vasten, maar wanneer is het onze tijd om te vasten?

woensdag 3 maart 2010

Waarom samen vasten? (1) - Samen eten is beter


De bijbel is het verhaal van vier maaltijden. Maar deze periode voor Pasen is de vastentijd. Waarom? Waarom zouden volgelingen van Jezus samen vasten?

Als eerste: Jezus at wel. Dat kenmerkte hem: de Mensenzoon is gekomen, hij at en hij dronk. Waarom at hij wel? Jezus´ eten en drinken vervulde beloften uit een ver verleden. De profeet Jesaja zei ooit:
Is dit niet het vasten dat ik verkies:
misdadige ketenen losmaken,
de banden van het juk ontbinden,
de verdrukten bevrijden,
en ieder juk breken?
Is het niet: je brood delen met de hongerige,
onderdak bieden aan armen zonder huis,
iemand kleden die naakt rondloopt,
je bekommeren om je medemensen?
Als volgelingen van Jezus in het verhaal van de vier maaltijden willen leven, zal hun vasten ook dit kenmerk moeten hebben. Samen maaltijd vieren is een vasten wat God verkiest boven individueel de maaltijd laten staan en "in ongerechtigheid" verder leven.

dinsdag 2 maart 2010

De bijbel in vier maaltijden

De bijbel is het verhaal van vier maaltijden.


Maaltijd 1
God liet uit de aarde allerlei bomen opschieten die er aanlokkelijk uitzagen, met heerlijke vruchten. Onder deze bomen, twee bijzondere: de levensboom en de boom van de kennis van goed en kwaad. God bood de mens een uitnodigend menu: "Van alle bomen in de tuin mag je eten." Een boom stond niet op het menu, de boom van de kennis van goed en kwaad.


Maaltijd 2
Maar de mens sloeg deze uitnodiging al snel af en koos voor een stiekeme gestolen snack: de vrouw keek naar de boom. Zijn vruchten zagen er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog, en ze vond het aanlokkelijk dat de boom haar wijsheid zou schenken. Ze plukte een paar vruchten en at ervan. Ze gaf ook wat aan haar man, die bij haar was, en ook hij at ervan. De dood doet haar intrede. Eten is vanaf nu verbonden met de dood.


Maaltijd 3
Jezus verbindt zijn dood met de Paasmaaltijd. Hij sterft eens en voorgoed de dood die sinds de vorige maaltijd verbonden is aan alle maaltijden. Zo betekent zijn sterven voor de mensen die bij hem horen leven en opstanding: nieuw leven. Terwijl ze aten, nam hij een brood, sprak Jezus zegengebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: "Neem hiervan, dit is mijn lichaam." En hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en gaf hun de beker, en allen dronken eruit. Hij zei tegen hen: "Dit is mijn bloed, het bloed van het verbond, dat voor velen vergoten wordt."


Maaltijd 4
Jezus' sterven en opstanding betekenen dat er een nieuwe tijd is gekomen en hoop op een toekomst waar de grote feestmaaltijd opnieuw verbonden is met het leven, en een nieuwe relatie viert tussen God en de mensen:
De HEER van de hemelse machten richt
voor alle volken een feestmaal aan:
uitgelezen gerechten en belegen wijnen,
een feestmaal rijk aan merg en vet,
met pure, rijpe wijnen.
Hij vernietigt het waas
dat alle volken het zicht beneemt,
de sluier waarmee alle volken omhuld zijn.
Voor altijd doet hij de dood teniet.
God, de HEER, wist de tranen van elk gezicht,
de smaad van zijn volk neemt hij van de aarde weg
– de HEER heeft gesproken.
Op die dag zal men zeggen: ‘Hij is onze God! (- en wie anders is dat dan Jezus?)
Hij was onze hoop: hij zou ons redden. (- want Jezus betekent: God redt)
Hij is de HEER, hij was onze hoop.
Juich en wees blij: hij heeft ons gered!’

Vind je vier maaltijden nog te lang? De bijbel kan ook in een minuut: