De Magie van Kerst

Veel christenen vinden kerst maar niks; teveel commercie en kitsch. Iemand zei: "Ik zou het liefst in een huisje ver weg zitten." De sfeer van "de wijzen uit het oosten" stuit veel mensen tegen de borst. Als het aan ons had gelegen, hadden we dat verhaal over de magiërs niet opgenomen in de bijbel... Veel te sprookjesachtig, veel te... misschien wel veel te magisch.

Tegelijkertijd is er een trend naar spiritualiteit. November was zelfs de maand van de spiritualiteit. Rond kerst zijn spiritualiteit, commercie en kitsch vermengd. Maar denk nog eens aan de magiërs, vertaal ze eens naar de 21e eeuw. Horoscooplezers? Astrologen? HappineZ lezers? We zouden ze misschien nog wel de bijbeltekst voorlezen waar ze naar op zoek zijn, maar echt serieus nemen, is misschien wel lastig. Toch hebben de magiers en HappineZ lezers misschien iets bijzonders gezien: de eenheid van ons universum, dat de sterren iets weerspiegelen van de aarde en andersom en dat er een kosmische samenhang tussen alles is. Ze steken wat betreft het kerstverhaal weer dieper in dan het verhaal over een onschuldig kindje. Ze zien er mogelijk iets in van kosmische betekenis. Dat verwijst naar de diepe magie die ook in het kerstverhaal zit verborgen.

Wat doe jij in jouw droomparadijs?

Stel je je droomparadijs eens voor. Misschien denk je aan een eiland in de Stille Oceaan, aan palmbomen en een mooie blauwe zee. Misschien denk je aan Afrika en een huis midden tussen zebra's, olifanten en leeuwen. Stel je je droomparadijs eens voor. En vraag je nu eens af: wat doe ik daar? Waar houd ik me in mijn paradijs mee bezig?

Waar wij alleen maar kunnen dromen van een paradijs, vertelt de bijbel het verhaal van Adam en Eva. Zij woonden in het paradijs. We weten hoe het er uit zag. Ze woonden niet op een eiland, maar in een tuin. We weten zelfs wat ze deden. De bijbel schrijft dat God ze aanstelde om deze tuin te beheren en te bewaken. Oftewel: ze waren aan het werk! Kun je het je voorstellen: paradijs en werk gaan blijkbaar in de visie van de bijbel samen! Werk hoort zo zo leuk te zijn, dat je op maandag wakker wordt en denkt: “Yes, ik ga aan de slag.”

Tegelijkertijd zien we dat er heel wat met werk aan de hand is. Mensen raken overspannen. Mensen lijken steeds harder en langer te werken. Wat is er gebeurd met de droom en onze droombaan?

Klik hier voor mijn preek van afgelopen zondagochtend en meer uitdagingen over werk.

Vliegeren is voor echte mannen

De arts vond het vorige week toch maar beter dat ik foto's liet maken van mijn schouder. Misschien waren er wat banden uitgerekt. De situatie rond mijn sleutelbeen zag er dan ook indrukwekkend uit, alle kleuren van de regenboog waren vertegenwoordigd.

Vandaag ging ik voor de foto. De verpleegkundige was duidelijk. "O, dat is duidelijk: gebroken." Toen de arts van de Eerste Hulp begreep dat ik zo al een week rondliep, hoefde ik voor hem geen mitella te dragen. "Je weet blijkbaar maat te houden en bewegen is goed voor de botaangroei." Ik ben het levende bewijs: vliegeren is niet voor kleinzerige jongetjes, maar een sport voor echte mannen ;-)

De wind speelt met jou, niet andersom

"De wind speelt met jou, niet andersom." Woorden van de verkoper van mijn 3 vierkante meter pure power.

De eerste keren gingen top. Meegesleurd worden over het strand door de wind. De kracht van de wind voelen. Alles onder controle. Playing with the winds. Dit is gaaf. Ik wil meer. Zaterdag weer naar het strand. Er is meer wind. En iemand die uitlegt hoe je moet springen. Dat wil ik. De lucht in. Hij doet het voor. Het kan met mijn vlieger. Ik geef de vlieger de juiste zwaai, spring en word omhoog getrokken. Ik voel een enorme kracht en een enorm verlies aan controle. Voor ik het weet land ik via een soort salto mortale keihard op mijn rechterschouder. Vandaag doet alles zeer en wie weet de komende dagen ook nog. In mijn overmoed was ik dat ene zinnetje vergeten.

"De wind speelt met jou, niet andersom." Wind en Geest zijn in de bijbel hetzelfde woord. Hoeveel ontzag heb ik voor de Geest en hoeveel vrijheid veroorloof ik me met hem?

Oude liturgie en nieuwe vormen

Als emerging church ook gaat over oude liturgie gebracht op een vernieuwende manier, dan wijst Bobby McFerrin de weg. Kijk en luister naar een unieke uitvoering van het Ave Maria.

Een aansprekende New Yorker

Zoals bijna iedereen ben ik druk. Dus probeer ik altijd dingen te combineren; van met mijn mond vol praten tot reizen gecombineerd met lezen en luisteren. Dat eerste werkt nog steeds niet, het tweede wel. Sinds kort lees en luister ik tijdens mijn reizen regelmatig naar Tim Keller. Tim Keller is een succesvolle kerkplanter uit New York. Zijn boek The Reason for God (in het Nederlands uitgegeven als In alle redelijkheid) belandde in de New Yorkse nonfictie top tien. Keller spreekt dus niet christenen aan. Voor mensen die net als ik te (?) druk zijn, kan ik zijn toespraak Work and Rest aanraden. Binnen een half uur begrijp je dan waarom hij drukke New Yorkers zo aanspreekt.

Weg met die tobberige gezelligheid

Een collega predikant vond het in de hem omliggende Nederlands Gereformeerde Kerken maar moeizaam gaan. Hij vroeg zich af of dat symptomatisch was. Trouw citeerde met de kop tegen heug en meug de kansel het huismagazine van de NGK Opbouw. Een op de acht predikanten wordt losgemaakt. Het zou vooral mislopen op het gebied van communicatie (zowel een waarheid als een koe als een enorme dooddoener). Zo wordt er heel wat hardop afgetobd in de kerken.

Daarnaast moet het vooral gezellig zijn in de kerk. Let maar eens op. Het gaat om gezellige diensten, gezellige kringen en gezellige uitjes. Daarbij moet er vooral niet teveel worden nagedacht.

Samen gezellig tobben lijkt het hoogst haalbare. Maar dat wil ik niet. Ik vind dat deze tobberige gezelligheid niet het einde mag betekenen voor alle inspirerende, avontuurlijke, verlangende en verdiepende mensen waar de kerk ook barstensvol van zit. Jezus beloofde ons bevrijding, dan toch ook hiervan? Maar hoe? Wie tobt gezellig met mij mee?

Wat is thuis?

Wat is thuis? Wat is thuiskomen? Deze vraag van Sine en Leitmotiv in zijn boek sprak me aan. Is thuis de hemel met vleugels? Of is thuis een groot huis gevuld met spullen of coole gadgets? Veel christenen leven met dit dubbele idee van thuis. Maar, waar wil een volgeling van Jezus nu echt thuiskomen? Goede vraag toch?

Bevlieging

Ik ben veertig geworden en heb een vlieger gekocht. Een grote, hoewel het nog veel groter kan. Als ik de filmpjes moet geloven, hoort daar ook speciale muziek bij. Voor mijn filmpje heb ik mijn keuze dan ook al gemaakt: Extreme days van Tobymac. Vooral de beginzin: coming at you like a whirlwind.

Zou ik dan toch een midlife-crisis hebben?

Zijn de NGK ook onder de Emergers

De christelijke trend-watcher Tom Sine komt naar Nederland. Je kunt hem horen op een conferentie van de EA.

Ter ere van zijn bezoek brengt Time To Turn het boek De nieuwe samenzweerders uit. Vandaag ontving ik het manuscript. Morgen ga ik het lezen in de trein. Maar de inhoudsopgave klinkt als een onvervalst pleidooi voor Emergers.

So far so good. Maar dit is het nieuws: het boek wordt uitgegeven door Buijten en Schipperheijn, zo'n beetje de huisuitgever van Nederlands Gereformeerde Kerken. Zijn de NGK ook onder de Emergers?

Worldservants reis naar India

Deze zomervakantie ben ik drie weken in India geweest met een aantal mensen uit Maassluis en Vlaardingen afkomstig uit de NGK. Weer veel geleerd over India (de lakmoesproef is: begrijp ik minder dan eerst, zo ja, dan heb je weer wat meer van dit geweldige land begrepen). Hier een willekeurige greep van uitspraken van mensen uit die periode die mij hebben geraakt:

"De tragedie van de Indiase christenen, is dat zij het kastenstelsel in stand houden. Kerken uit het Zuiden evangeliseren, maar de mensen die zij bereiken moeten aparte kerkdiensten houden. ... MacGavran (voor mijn emerger vrienden, de uitvinder van de Homogeneous Unit Priniciple en long-term werkzaam geweest in India) is hier mede debet aan, omdat hij de verschillende bevolkingsgroepen (lees kasten en jats) niet met elkaar wilde verzoenen (ook dat is Koninkrijk DNA) maar gescheiden hield."

"Ambedkar was een Dalit en opsteller van van de Indiase grondwet en een van de grootste tegenstanders van Gandhi omdat hij de Dalits een eigen naam gaf en daarmee apart zette in de Indiase maatschappij. Toen Ambedkar christenen benaderde om het evangelie uitgelegd te krijgen, wezen ze hem af. 'Wij willen eerst de Brahmanen benaderen, want zij zullen het land veranderen.' " Ambedkar bekeerde zich op zijn sterfbed tot het boedhisme. Hiermee is mijn interesse voor Ambedkar weer gegroeid net als mijn wantrouwen voor MacGavrans HUP principe.

"Ik dacht altijd dat er twee soorten mensen waren; mensen die geloven en mensen die hun verstand gebruiken. Hier heb ik mensen ontmoet die geloofden en hun verstand gebruikten."

Twee opmerkingen die ik wat gechargeerd, dat geef ik toe, tegenover elkaar zet: "Eigenlijk vielen de sloppenwijken uiteindelijk wel mee." en een tweede opmerking: "Ik zag er tegen op om te logeren bij Indiërs omdat ik dacht dat ik in zo'n sloppenwijk terecht zou komen."

"Toen ik hoorde, dat hij (een Indiase projectontwikkelaar) zijn baan had opgegeven nadat hij christen was geworden en zich nu inzette voor allerlei NGO's werd ik wel met twee benen op de grond gezet."

Hevig geëmotioneerd: "Ik krijg het gewoon niet bij elkaar, die tegenstelling tussen arm en rijk."

Mijn eigen zoontje... Tijdens mijn verblijf in India, ging hij samen met Laura en mijn twee dochters twee weken op vakantie. Het laatste wat hij van mij had gezien, was dat ik in de bus was gestapt. "Papa met de bus mee," herhaalde hij regelmatig die twee weken. Toen ze na twee weken voor het huis stopten, zei hij: "Gaan we nu papa zoeken." Tragikomisch: "Gaan we nu papa zoeken," dat voelt dus niet goed wanneer je dat hoort en ook weer wel. Niet goed, want wat beseft hij met zijn twee jaar en wat denkt hij? Wel goed, want ik mis hem en mijn familie. De pijn van het elkaar missen is een goede negatieve emotie. Het is goed om pijn te voelen wanneer je van elkaar gescheiden bent. Hoe rot dat ook voelt, dit is het goede gevoel. Daarom ben ik blij met mensen die huilen wanneer ze arm en rijk niet met elkaar gerijmd krijgen. Zo is het ook goed om te hongeren naar gerechtigheid.

NLP - Neuro Linguistisch Peuteren

"Ga je mee fietsen?" "Fietsen." "Dan gaan we ook kijken naar de kranen." "Kranen." "En naar de boten." "Boten." Een willekeurig gesprek tussen mij en onze zoon van bijna twee. Het enige wat hij doet is consequent het laatste woord herhalen. Maar het gekke is, dat ik me door hem begrepen voel. Daardoor weet ik me ook uitgenodigd om verder met te praten, net zo lang totdat ik denk: volgens mij wordt ik in de maling genomen.

De techniek van mijn jongste zoon werkt ook "in het groot." Wanneer je in een gesprek met iemand de laatste woorden die hij of zij zegt letterlijk herhaalt, zal hij of zij zich begrepen voelen en verder praten. Het is een van de technieken van NLP - Neuro Linguistisch Programmeren. Probeer het maar eens (maar manipuleer er niemand mee!) en kijk of je net zo goed in Neuro Linguistisch Peuteren bent als mijn zoon.

Nieuwe benchmark bruiloft ABC

Afgelopen vrijdag trouwde een goede vriend van mij; dj Marco Faralley. Veel bruiloften kennen het ABC; A is van Arend zo heet je allang en B is van Berta je eerste vriendin. Het filmpje van zijn broers zet een nieuwe standaard. Het begint met opnames van Flevo, maar daarna wordt het pas echt leuk. Heb je geen geduld, begin dan op 3:00.

Passie voor missie

Ik was twee dagen op cursus Passie voor Preken. En ja, ik heb geleerd: hoe bouw je een goede spanningsboog op in je preek.

Ik heb nog meer geleerd. We waren met twaalf predikanten en voorgangers, willekeurig uit land en kerkgenootschap. Bij allemaal herkende ik passie voor preken maar ook missionaire passie voor God en mensen.Eigenlijk is dat niet gek: je denkt toch niet dat mensen die bereid zijn om hun leven in te zetten voor het goede nieuws niet-missionair zijn? Dit is de regel: de predikanten zijn al missionair.

Waarom gebeurt er dan zo weinig? Opnieuw mijn favoriete boek van deze week: In many walks of life those in authority have more power to say 'no' than to say 'yes'. It is easier to stop what is not wanted than to establish what is wanted.

Zoek dus waar de weerstand werkelijk zit. Dat is niet de voorganger. Wacht niet totdat hij of zij missionair initiatief neemt, doe dat zelf. Werk wel samen en afhankelijkheid van hem of haar omdat hij of zij je zal steunen en je op theologisch en praktisch gebied veel te bieden heeft.

P.S. met dank aan Ruth Vandewalle, kandidaat Senaat in Belgie voor het mooie plaatje.

Genade betekent dat je niet voor niets werkt

Genade is toch dat je voor niets werkt. Ja, maar andersom is het waar: genade betekent voor de ontvanger juist dat hij of zij niet voor niets werkt.

Kinderen in India bikken stenen vanwege de schulden die hun ouders hebben. Die schulden gaan over van ouder op kind en zijn zo groot, dat niet alleen de kinderen, maar ook de kleinkinderen en achterkleinkinderen stenen zullen bikken. Ze werken voor niets, tevergeefs, want ze zullen de schuld nooit aflossen. Genade betekent dat zij niet langer voor niets werken.

Sommige Derdewereldlanden hebben zulke torenhoge schulden dat ze voor niets werken. Alle verdiensten vloeien terug naar hun schuldeisers. Vandaar dat veel mensen zich in hebben gezet voor Jubilee Debt Campaign. Een campagne rond het jaar 2000 om schuldeisers ertoe te bewegen straatarme landen hun schulden kwijt te schelden. Jubilee Campaign, de naam was afgeleid van het jubeljaar in de bijbel. Eens in de vijftig jaren werd iedereen (!) zijn schuld kwijt gescholden. Zo droegen kinderen en kleinkinderen niet de schulden van hun ouders en grootouders. Genade betekent dat je niet langer voor niets werkt.

In het graf kun je niets meenemen. Al je inspanningen zijn wat dat betreft tevergeefs. Genade betekent dat je niet voor niets werkt. Opstanding uit de doden is dus genade. (zie 1 Korintiers 15:58 in de bijbel voor de liefhebbers). Genade is dus niet alleen ontvangen maar juist een reden om te werken.

Passie voor Preken

Maandag en dinsdag volg ik een tweedaagse cursus bij Passie voor Preken. L. vond dat ik passie genoeg had. Maar ik heb natuurlijk genoeg te leren; misschien moet ik wel helderder of boeiender worden.

Ik geloof, dat voor mij een preek eigenlijk een voorzet is. Je passt een bal en hoopt dat mensen die inkoppen in het doel van hun leven. Daar zit voor mij denk ik de uitdaging. Hoe zorg je dat de voorzet goed aankomt? Hoe zorg je ervoor dat mensen weten dat het een voorzet is en hoe ze moeten scoren? Hoe zorg je dat mensen niet buitenspel staan? Of juist te hard moeten lopen om de bal te halen. Hoe zorg je ervoor dat je passt op het juiste moment en op andere momenten kiest om het spel te consolideren.

Visnet of vangnet

Mission-Shaped Church, het rapport van de Anglicaanse kerk over kerkplanting blijft intrigeren.

Neem nu deze opmerking: ...because they tend to act more as a safety net for those falling out of existing church, they genuinely find it difficult to act as a fishing net for those still outside church...

Het rapport doelt hier op alt.worship communities, maar zou je dit kunnen generaliseren? Kerken die dus vooral mensen opvangen uit andere kerken, vanwege wat voor reden ook, vinden het moeilijker om mensen te bereiken die echt buitenkerkelijk zijn. Ontlenen bijvoorbeeld de NGK (en wie weet ook wel de GKV en de CGK) hun bestaansrecht niet op zijn minst ten dele aan het bestaan van de PKN, omdat zij vangnet kerk zijn? En is fishnet-shaped voor die kerken daarom zo moeilijk?

Stop met kerkstichting

Stop met kerkstichting. Stop met het bouwen van een gemeente met in je achterhoofd een mooi ontwerp of erger nog met een plan op papier waarin je de uiteindelijke vorm voor ogen hebt. Dat is zo verleden tijd. Dat is zo church-shaped mission. Begin met kerkplanting. Planten, dat is zaaien of stekken en niet weten hoe de plant er uiteindelijk uit gaat zien. Dat is mission-shaped church.

Dat is wat de Anglicaanse kerk (iets voorzichtiger) schrijft in Mission-Shaped Church:
The response shapes the form of Christian community. It is more like a process of discerning the prior action of God. As such it is an outcome of the instinct that Ecclesiology is a subsection of the doctrine of mission. Planning for predetermined outcomes is legitimate but no longer primary. A mission-informed response, rather than a structural initiative, is now seen as authentic. Much that now happens is ad hoc and not officially planned – it is ‘pre-official’.

Breuk tussen GKV en NGK

Mijn dochter heeft haar arm gebroken. Ze is van het dak van het gebouw van de Vrijgemaakte Kerk gevallen. Zucht: zo wordt het natuurlijk nooit wat met de samensprekingen tussen Nederlands Gereformeerden en Vrijgemaakten. :-)

As it is in heaven

Afgelopen vrijdag keek ik naar As it is in heaven. Superfilm.

De gevierde dirigent Daniel Dareus keert naar zijn dorp. Als kind is hij er weggepest. Nu keert hij anoniem terug. Hij begint een koor en bevrijdt zijn eigen mensen van angst en boosheid. Zo vervult hij zijn droom: “De harten van mensen openen door muziek.” Maar dat kan hij pas nadat hij heeft ontdekt dat hem dat eerder niet lukte omdat hij het zo moeilijk vond om mensen lief te hebben. Daniel is een gewonde geneesheer. Geneesheer omdat hij bevrijding brengt. Gewond omdat zijn hart letterlijk kapot is en omdat hij bang is mensen lief te hebben. De film zit vol christelijke motieven, tot en met Pinksteren toe. Maar ik moet niet teveel verklappen. Kijk zelf maar.

Ik dacht wel: “Is dit ook niet het probleem van de kerk? Ze wil de harten van mensen graag openen maar is bang werkelijk lief te hebben.”

Stoere preek

De dienst was net begonnen. De dominee stond op de kansel en begon: “1, 2, 3, 4...” Hardop telde hij de aanwezigen: “67, 68, 69, 70,...” Stuk voor stuk wees hij de mensen aan: “96, 97, 98, 99.” Iedereen werd stil. “Jullie zijn er wel allemaal, maar ik mis er nog een.” Hij liep de kansel af richting uitgang en zei: “Ik ga op zoek naar die ene. Het kan even duren voordat ik terug ben. Jullie redden het tot die tijd toch wel met elkaar?”

Leek me een stoere uitleg van het verhaal van het verloren schaap. Vereist weinig voorbereiding en slaat echt in.

Maar slaat waarschijnlijk niet echt aan. Misschien ook wel terecht. Daarom een alternatief einde: “Hoeveel mensen heb jij geteld?” “Ik kwam tot 50.” “Ik heb er 49 geteld. Dat zijn er samen 99. We missen er dus nog een. Ik heb een voorstel. Ik ga zorgen voor die 99. Jij gaat op zoek naar die ene, dan hebben we het werk mooi verdeeld.”

De een zoeken kost net zoveel als de 99 verzorgen. Laat de 99 niet in de steek en de een ook niet.

Hoe krijgen we evangelisten in de kerk?

Kerkelijke leiders geven ruimte aan mensen met nieuwe ideeën en creativiteit. Dat klinkt simpel, maar dat is het niet.

Een voorbeeld: toen Daniel de Wolf steun zocht voor zijn werk in de Millinxbuurt, zag geen enkele kerk daar iets in. Te weinig tijd. Te weinig capaciteit. Te weinig geld. Gelukkig is God niet afhankelijk van ons. Nu, 7-8 jaar later is het werk van The Mall in Rotterdam toonaangevend voor christenen en niet-christenen. Daniel geeft inmiddels leiding aan een kleine voornamelijk Antilliaanse gemeente.

Waarom werkt het niet? Ik denk, omdat we geleerd hebben dat oudsten, kerkenraden of hoe je het ook maar wilt noemen in die functie alleen verantwoordelijk zijn voor de eigen gemeenschap. Hun zorg is hun kudde en eventueel is hun zorg om meer schapen bij hun kudde te krijgen. Herders en kudde corresponderen 1 op 1. Dat geeft niet of nauwelijks ruimte aan mensen met nieuwe ideeën en creativiteit. Maar kerken hebben niet alleen herders en leraren nodig. Kerken hebben ook mensen nodig die zich verantwoordelijk weten en verantwoordelijkheid krijgen voor mensen buiten de eigen groep, taal en cultuur. Hoe krijgen we dat voor elkaar?

Hoe krijg je evangelisten in de kerk? Stap 1: neem ze op in je leiderschap en sta toe dat ze zich niet bemoeien met de mensen en structuren die er zijn, maar zich totaal richten op wie en wat nog niet is. En door als leiderschap je verantwoordelijk te nemen en uit te spreken voor het totaalpakket: het oude is en het nieuwe komt.

P.S. voor wie geinteresserd is: woensdag 21 mei 20.30 presentatie van The Mall en Thugz Church, meer info bij mij.

Geef ruimte aan het experiment

De NGK hebben in 2007 23 mensen van buiten de kerk getrokken (zie mijn vorige blog). Als het doel is om ook nieuwe leerlingen te maken uit de volken, zijn ze dus niet erg effectief.

Moeten ze opgeven? Of moet juist alles anders?

Ik stel een derde weg voor: kerkelijke leiders geven ruimte aan mensen met nieuwe ideeën en creativiteit. Zij geven deze bevlogen mensen alles wat ze nodig hebben om te experimenteren: als eerste hun hardop uitgesproken ondersteuning, vervolgens tijd, scholing, financiën, en vooral ruimte. Ze maken deze evangelisten niet onschadelijk door ze op te sluiten in Alpha of Emmaus, maar dagen ze uit om veel verder te gaan.

Ze geven ruimte buiten de vaste paden, want we leven in een postmoderne en multiculturele wereld waar de moderne en monoculturele kerk geen antwoord op heeft. Tegelijkertijd waarderen ze de bestaande paden, er zijn voldoende mensen die daar van genieten. Ze geven ruimte buiten de gevestigde tradities en waarderen de traditie.

Deze kerkelijke leiders beseffen, dat de ruimte buiten de vaste paden en de gevestigde traditie wel ruimte binnen het Koninkrijk is. Ze beseffen ook, dat juist deze evangelisten geen marginaal werk doen, omdat ze zwak en onbetekenend lijken. Integendeel. Deze kerkelijke leiders dienen bestaande gemeenten en nieuwe initiatieven en weten zich verantwoordelijk voor beiden.

23 leden erbij - hoezo missionair?

In het informatieboekje van de Nederlands Gereformeerde Kerken staat een mutatie-overzicht van het aantal leden. Een getal is veelzeggend. 23 mensen van buiten de kerk werden afgelopen jaar lid. 23 mensen op totaal 32579 leden. Natuurlijk is er transferverkeer, ruim 1000 mensen kwamen binnen die al lid waren van een andere kerk. Echter slechts 23 mensen hadden geen kerkelijke achtergrond. In het hele kerkgenootschap, 93 kerken groot, werden 23 mensen volwassen gedoopt tot nieuwe volgelingen van Jezus. Zover dus voor missionair effectief.

Natuurlijk kunnen we nog wat mompelen over randkerkelijke mensen die wel bereikt worden door onze evangelisatiemethoden, maar dat maakt het allemaal nog schrijnender. Want is dat wel zo? En wat betekent dat dan? Hoe effectectief zijn we echt met Alpha, Emmaus en noem maar op? Ter vergelijking: ICF in Rotterdam doopte in zeven jaar tijd 80 mensen en dat is maar een gemeente.

Volgens mij roept het getal 23 dus tot bezinning op.

P.S. dit boek van Stefan Paas geeft vergelijkbare inzichten.

Anglofoob

Ik ben in mijn denken diep beinvloed door denkers en doeners uit de Angelsaksische wereld. Ook wanneer het gaat over mijn volgen van Jezus en het vormgeven hieraan voel ik me bij hen thuis en gehoord. Als (post?) bevrijdende emerging charismatic reformed evangelicoloco zoek ik daar verdieping.

Toch is het de vraag of dat voldoende is. Wij continentals beseffen waarschijnlijk onvoldoende hoe breed het Kanaal, de Noordzee en de Atlantic zijn. Misschien willen we wel heel graag dat de situatie in de Engelstalige wereld op ons van toepassing is, maar in hoeverre is dat wishfull thinking? Is Friesland postchristendom en whatabout Brabant en Limburg? En Belgie, Duitsland? Hoe zit het met het platteland van Spanje en Frankrijk? Contexten en wereldbeelden die onbekend zijn voor de meeste schrijvers uit de Engelstalige wereld. Het is een vraag die me onlangs werd gesteld door iemand met kennis van zaken en die me toch is bijgebleven.

Als we werkelijk postkoloniaal zijn, waarom luisteren we dan niet naar Zuid-Amerikanen, Afrikanen, Indiers, Europeanen en Chinezen? Waarom moeten Amerikanen ons vertellen dat we postkoloniaal zijn, want alleen al het feit dat zij die uitspraak doen bewijst het tegendeel. Anglofoob word ik nog niet. Maar het zou goed zijn wanneer Europeanen en mensen van andere continenten meer gehoord worden in het gesprek over het volgen van Jezus. Ik ga in ieder geval vanaf nu serieuzer om met schrijvers die schrijven vanuit mijn Nederlandse situatie. Zij worden mijn eerste gesprekspartner.

Gewonde Genezers

Op mijn bureau ligt The Wounded Healer van Henri Nouwen. Het is naar mijn weten nooit in het Nederlands vertaald. Tegelijkertijd is het een van zijn meest invloedrijke boeken. The Wounded Healer – In our own woundedness we can become a source of life for others. Wat hij vertelt kan ik uitleggen met Jesaja 53:5: Om onze zonden werd hij doorboord, om onze wandaden gebroken. Voor ons welzijn werd hij getuchtigd, zijn striemen brachten ons genezing.

De striemen van Jezus brachten ons genezing. Ja toch, het gaat toch over hem hier? Hier zitten natuurlijk al allerlei vragen. Hoe kunnen striemen nu genezing brengen? Neem zelf ook maar tijd om hier over na te denken en te mediteren.

Ik wil nog een stap verder gaan. Jesaja zegt: “De bevrijder komt door zijn eigen wonden tot een bron van heling, bevrijding en nieuw leven te maken. Jezus’ lichaam werd gebroken om de wereld heel te maken.” Maar wie zijn wij? En nu komt de stap. Zijn wij wereld of zijn wij lichaam van Christus? Wij zijn toch lichaam van Christus? Dus nog een keertje: Christus’ lichaam werd gebroken om de wereld heel te maken. Wij kunnen alleen een helende gemeenschap zijn als wij onszelf toestaan om gebroken te zijn. In de woorden van Henri Nouwen: Onze verwondheid kan een bron van leven voor anderen worden.

Alternatieve worship

Hier een filmpje met alternatieve worship. De woorden zijn pure worship, de melodie is voor de verandering eens niet pop. Alleen het object van aanbidding verschilt van wat veel christenen gewend zijn...

Deze clip is afkomstig uit Lagaan. Lagaan is een schitterende bollywood film. Je moet wel een hele avond reserveren omdat de film vier uur duurt. Maar je krijgt expressie, een goed verhaal, je ruikt, ziet, hoort en proeft India. Serveren met tandoori of met biriyani is dit uitstekend te verteren.

Brian McLaren on Worship

De trekschuit

Stel je voor: een eindeloos lang kanaal, smal, recht tot aan de horizon. In het water een lange smalle schuit met mensen. Langs het kanaal loopt een kade. De schuit wordt vooruit getrokken via een lang touw door een aantal potige en minder potige mannen. Naar voren, altijd naar voren. Een andere keus is er niet, en hoeft ook niet. Het is duidelijk waar het naar toe moet: rechtuit. Af en toe wisselen mannen die de schuit trekken met mannen in de schuit. Af en toe is er wat ruzie in de kuip. Even stil liggen en de boel sussen. Dan weer verder. Echt veel te leren of te weten valt er niet. De omstandigheden blijven altijd gelijk. De kade is hoogstens wat gladder hier en daar. Soms een buitje. Maar als je vanuit de boot goed kijkt, snap je binnen een kwartiertje hoe het werkt. Recht zo die gaat. Rustig aan, dan breekt het lijntje niet. Vooruit. Je kunt mee, als je tenminste dezelfde kant op gaat.

Wanneer je het beeld van de kerk als circus te onrustig of te melancholiek vindt, kun je nog altijd gaan met het beeld van de trekschuit.

De clown

Een tijdje geleden schreef ik over kerk als circus. De vergelijking heeft me gepakt.

Natuurlijk: een kerkzaal lijkt wel op een circustent, stoelen of banken rond het podium. Maar hier begint direct al de tragiek. Een keer per week komt al het circuspersoneel samen - artiesten, kaartjesknippers, de mannen die de tent opbouwen, hun kinderen. Een keer per week komt al het circuspersoneel samen in de circustent. Dit is de tragiek: heel veel van het circuspersoneel denkt dat zij publiek is. Dat de bijeenkomst het optreden is. Maar dat is niet zo. Ook al zit het personeel op de banken waar door de week het publiek zit, zij blijven de artiesten. Zij blijven degenen die de mensen moeten lokken naar de tent. Zij blijven de artiesten en de kaartjesknippers. Die ene keer per week op de banken heeft allerlei functie, maar het verandert ze nooit in publiek. Maar de tragiek is, dat dit wel is gebeurd.

Het circuspersoneel wordt toegesproken door de clown. En ook hier tragiek: soms willen de mensen geen clown maar een ijzer- en vuurvreter. Maar waar de clown de werkelijkheid laat zien, leeft de vuurvreter van de illusie. Waar de clown de kracht van de kwetsbaarheid toont, is de ijzervreter onkwetsbaar machtig, hem deert niets. Hij hoeft niet op te staan, hij sterft niet op het podium. Maar daarbuiten? De clown sterft - zowel op het podium als daarbuiten. De clown doet hopen dat er opstanding, op het podium en daarbuiten. En toch verlangen mensen keer op keer naar naar de illusionist.

End of the Spear (2)

Heeft End of the Spear (zie mijn vorige blog) met Emerging Church te maken? Ik denk het wel.

Natuurlijk zijn er allerlei vragen te stellen. De opmerking "Zij zijn nog niet klaar voor de hemel" getuigt waarschijnlijk van een toekomstverwachting waar de hemel wel en de aarde geen rol in speelt. Het hoort bij een theologie die vooral benadrukt dat Jezus voor onze zonden is gestorven, zodat wij naar de hemel kunnen. Emergers willen graag het verhaal van Jezus en Israel horen, dat ontbreekt hier. De bonus DVD ziet er wat Amerikaans uit. Presenteert deze toch niet het geijkte plaatje van de geciviliseerde blanke versus de primitieve Indiaan?

Maar toch, deze families incarneerden werkelijk in deze cultuur - want ze leefden en stierven er. Ze gaven hun leven, twee generaties. Hun aanwezigheid zorgde voor een enorme transformatie - en geen transformatie naar hamburgers en spijkerbroeken, maar een transformatie van moord en doodslag naar liefde en genade. De kleding kwam pas later. De stam werd gered, ook van de multinationals.

Bovendien, de vragen waarmee ik begon, kan ik stellen omdat ik op enige afstand zit. Het is de luxepositie van de toeschouwer die buitenstaander blijft. Daarom relativeer ik mijn vragen ook, want ook ik zal vanuit mijn cultuur een andere cultuur benaderen. Simpelweg omdat ik niet anders kan, omdat mijn cultuur deel van mij is. Ik kan me niet van mijn cultuur ontdoen zoals een zebra zich ook niet van zijn strepen kan doen. En, de opmerking over Columbine maakt alles goed. De film kwam pas, omdat de Indianen wilden laten zien dat verandering mogelijk is.

End of the Spear

Deze week keek ik naar End of the Spear. Het is het verhaal van vijf jonge mannen die een Indianenstam in Ecuador met het evangelie probeert te bereiken. De stam staat bekend om haar moorden. De vijf sterven bij het eerste contact. Leden van de stam vermoorden ze. Later zoeken de weduwen van de vijf opnieuw contact...
Het is het begin van een radicale verandering. Een verandering waar kleinkinderen gedoopt worden door de moordenaars van hun opa's.

De stamleden gaven toestemming om hun verhaal te verfilmen nadat ze hoorden van het drama op Columbine highschool. "Als wij kunnen veranderen, is er ook hoop voor hen."

Misschien is de bonus DVD wel het meest indrukwekkend: interviews met inmiddels oude grijze vrouwen en oude indianen. Het verhaal is echt en verteld over mensen die hun leven geven voor en hun leven veranderen door Jezus. "Wij zullen niet op hen schieten om onszelf te verdedigen, want zij zijn nog niet klaar voor de hemel." Voor wie bovenstaande herkent: het is idd het verhaal van Jim Elliot.

In de schouwburg

Het is stikdonker, pikzwart. Je kijkt in een gapend zwart gat, in het niets.

Dan klinkt er opeens een stem: “Licht.” Felle spots gaan. Je knippert met je ogen. Al het duister is weg. Je kunt je al bijna niet meer voorstellen hoe het was. Het is zo licht dat het bijna leeft. “Licht.”

“Licht hier, donker daar.” Opeens zie je licht en donker. Maar het donker wat je ziet is een ander donker. Het is het donker van de avond, niet het donker van het niets. Zo is het toneel nu in tweeën gedeeld; links donker en rechts licht.

Terwijl je kijkt, hoor je steeds opnieuw die stem. Is het een stem die aanwijzingen geeft? Of vertelt de stem wat hij zelf doet? Of... de stem lijkt zo krachtig dat alleen die stem het al doet. Maar wie gaat er achter die stem schuil? Je weet het niet.

Langzaam vult het toneel zich met rotsblokken, aarde, zelfs bomen en daarna beesten en vissen. Langzaam wordt het vol. Je moet goed luisteren nu, want ook op het toneel zelf klinken allerlei stemmen en geluiden, muziek, geklater van beekjes. Maar wanneer je je inspant, blijf je die ene stem horen, onmiskenbaar.

Nu ontdek je op het toneel nog een scheiding. Ergens, halverwege, hangt een gordijn over de volle breedte van het gordijn. Er is een voor en een achter. Het is een bijzonder gordijn. Soms lijkt het doorzichtig, soms juist niet. Wanneer je goed luistert, hoor je dat die stem van achter het gordijn komt. Ergens lijkt iets of iemand te staan wat lijkt op de omtrekken van een troon. Daar komt de stem vandaan.

Maar helemaal goed kun je het niet zien, want het gordijn – hoe transparant het soms ook lijkt te zijn – verbergt iets voor je. Iets blijft geheim.

Nu begint het spel.

Soms is het heel duidelijk dat wat voor het gordijn zich afspeelt te maken heeft met wat er achter gebeurt. “Abraham, verlaat Ur en ga naar het land wat ik je wijs. Ik zal je zegenen,” klinkt de stem. En je ziet een lange stoet kamelen op reis gaan. Wanneer het zo duidelijk is, lijkt het gordijn heel transparant. Dan besef je ook, dat wat er ook voor dat gordijn gebeurt, onder controle is van degene op de troon. Hij was tenslotte ook die de ruimte vulde.

Er moet een plan zijn. Of tenminste: een richting. Het begon tenslotte in het niets en nu is er alles. Je hoort de stem ook duidelijke keuzes maken.

Soms lijkt het alsof er alleen maar de voorkant van het toneel is. Je ziet een koning – David heet hij geloof ik – allemaal vreemde capriolen uithalen. Hij laat het vechten over aan zijn onderdanen. Hij rommelt met een vrouw en bedekt de gevolgen uiteindelijk met een moord.

Nu gebeuren dit soort dingen op allerlei plaatsen op het toneel, maar hierop staat als het ware de richtspot. Blijkbaar moeten we hier naar kijken. Alleen dat op zich is al een vraag. Waarom staat de richtspot wel gericht op het ene terwijl er ook allerlei andere dingen gebeuren. Doen die andere dingen er dan niet toe? Heeft de stem daar geen stem?

Je kunt niet zeggen, dat die andere dingen er niet toe doen. Want ze zijn verlicht, maar lang niet zo fel. Gedimd. Interessant genoeg zie je dat er soms interactie is tussen wat er gebeurt in de richtspot en de rest van het podium. Mensen van buiten komen opeens naar binnen en spelen een cruciale rol. Een vrouw, Ruth, komt opeens voor het voetlicht en wordt moeder van de koning. Een profeet, Jona, ondervindt dat de stem wel degelijk met liefde en aandacht, geduld en ontferming betrokken is op mensen, kinderen en dieren die in het gedimde licht leven. Je kunt niet zeggen, dat die andere dingen er niet toe doen.

Met dat je dat gezegd hebt, doemen er wel allerlei vragen op. Hoe is die relatie? Is het licht wel echt gedimd. Is er een richting, een spel en een plan?

Er treden mensen op die spreken met de stem van achter het gordijn. Het is duidelijk, dat ze zelf spreken, hun eigen woorden gebruiken. Maar het is net zo duidelijk, en dat zeggen ze zelf ook, dat ze spreken met de stem van achter het gordijn. Dezelfde richting. Hetzelfde gezag.

Dan komt er een man op wie de richtspot heel fel wordt gericht. Sterker nog, van vier kanten valt het licht op hem. Hij vertelt en handelt. Hij leeft. Hij raakt aan, geneest. Mensen nemen hem gevangen. Je raakt verward. Wie neemt hem gevangen? De hoofdrolspelers of juist die mensen die net het licht intraden? Hij sterft aan een kruis, alleen. Het licht gaat uit. De richtspot dooft. En de stem - waar is de stem? De stem was stil en blijft stil. Drie dagen lang. Dan gaat het licht weer aan. Hij spreekt opnieuw. Een nieuw begin? Maar al het oude gaat ook nog door.

Opeens valt je iets op. Staat hij nu voor of achter het gordijn? En was dat eerder ook al niet het geval?

Kijk, hij spreekt zoals die anderen mensen spraken met de stem van achter het gordijn. Maar, wanneer hij uiteindelijk niet voor, maar achter het gordijn staat, dan is hij dus die stem. Dan is hij degene.

Dan ontdek je, dat de stem je uitnodigt om mee te doen. Meedoen? Je kijkt om je heen en je denkt nog eens na en dan denk je: “Maar ik deed eigenlijk altijd al mee. Ik was geen toeschouwer. Ik stond al die tijd al op het toneel. Alleen de vraag is, waar ga ik staan, in het licht of in de schaduw van dat gedimde licht?”

Maar, wat betekent dat? Je kunt niet alles meenemen in dat licht. Sommige dingen niet, omdat je niet eens zou willen dat het licht er op zou vallen. Andere dingen niet, omdat ze te zwaar zijn om mee te slepen. Een tijd lang loop je heen en weer tussen licht en schaduw...

Circus

Ik werd er eigenlijk wat melancholiek van. Is de kerk eigenlijk geen rondreizend circus?

Het circus is natuurlijk een soort familie, veroordeeld tot elkaar lijkt het soms meer. Verwacht en gewantrouwd in de plaatsen waar ze optreed - een schouwspel.

Circus, wel een beetje shabby en out-dated. De clown maakt zijn grappen, maar ze slaan niet meer echt in. De tanden van de tijger vallen uit. De acrobate heeft een buikje, haar man heeft in de loop der jaren wat hoogtevrees gekregen. De stalmeester doet zijn best, maar zijn pak is oud. Er zitten gaten in het tentdoek.

Circus is natuurlijk al wat out-dated. Ze reizen rond, maar waar naar toe? Ergens zit de eigenaar van het circus, ver weg. Sommige artiesten lopen weg, op zoek naar een beter circus. Andere artiesten twijfelen, moeten we wel rondtrekken? Is een gewoon baantje niet goed genoeg?

Moeten we proberen het circus op te poetsen? Of is het shabby en out-dated zijn ook wel onderdeel van?

Wanneer de clown weer beseft, dat hij het verhaal van sterven en opstaan vertelt (en dat doen goede clowns toch?)... Wanneer de acrobaten beverig en stram laten zien wat samenwerken en elkaar vertrouwen is... Wanneer de man met de hondjes - ach ze zijn al zo oud - laat zien hoe de mens voor de schepping zorgt en haar onderwerpt... Wanneer de spreekstalmeester vol liefde - misschien is het goede woord wel: barmhartigheid - zijn artiesten aankondigt...

Dan is het misschien wel goed genoeg, want dan weten de artiesten weer waarvoor de grote baas ze ooit had aangenomen. We ruilen die oude artiesten niet. Is dat ook niet wat genade is?

Maar ik word wel een beetje melancholiek van het beeld.

De ambtenaren van Gods Koninkrijk

Jezus zegt dat hij alle macht heeft. Hij is Heer. Hij is - in onze taal - president voor het leven. Christenen zijn dan de ambtenaren van zijn rijk.

En inderdaad: ambtenaren maar wel ambtenaren die vol verve het cliche waarmaken: ze zijn bureacratisch, ze knipogen door een oog open te doen, ze zijn vooral bezig met eigen projectjes, hebben hun eigen vocabulaire, verschuilen zich achter hun superieuren terwijl ze tegelijkertijd aan zijn stoelpoten zagen, doen aan nepotisme, enzovoorts.

Wie weet vergaat het christenen wel als deze ambtenaar:

Een ambtenaar zit op kantoor en gaat uit verveling eens kijken wat er in zijn oude archiefkast staat. Onderaan in een hoekje ligt een oude koperen lamp. Hij pakt de lamp, wrijft erover en POEF, er verschijnt een geest die hem drie wensen gunt. ”Ik wil heel graag een ijskoude cola”, zegt de ambtenaar. POEF, er staat een blikje ijskoude cola, dat hij meteen opdrinkt.

Nu hij een beetje helder kan denken, spreekt hij zijn tweede wens uit: “Ik wil dat ik op een eiland ben waar alleen maar mooie vrouwen wonen.” POEF, plotseling bevindt hij zich op een subtropisch eiland met prachtige vrouwen die uitsluitend aandacht voor hèm hebben.

De geest is er ook. Die zegt : “Je mag nog één wens doen.” De man zegt: "En mijn derde wens is dat ik nooit meer hoef te werken." POEF … en hij zit weer achter zijn bureau op kantoor! Van de schrik bekomen, vindt hij dat uiteindelijk ook wel best.

Ben benieuwd hoe de nieuwe hemel en aarde er voor ons ambtenaren uit ziet :-) Of, met andere woorden: ik vind het niet zo gek, dat dat Koninkrijk maar niet komt. Of, is het Koninkrijk er al, tenminste ons koninkrijk...

Roodkapje - The Sequel

Je zit in de bioscoop en kijkt naar een geweldig verhaal. Er is een nieuwe verfilming van Roodkapje uit. Moeder heeft Roodkapje er op uitgestuurd naar oma. Oma is ziek. Moeder heeft Roodkapje een mandje met eten meegegeven. Roodkapje moet door het bos naar oma en dat is gevaarlijk, want in het bos woont de grote boze wolf. Ondanks de waarschuwingen eet de grote boze wolf Roodkapje uiteindelijk toch op. Gelukkig was dat niet het einde. Een stoere jager bevrijdt Roodkapje uit de buik van de wolf. En zo kan Roodkapje toch nog haar eten bij oma brengen. Eind goed, al goed.

Misschien zou jij nog op details willen wijzen. Oma wordt ook opgegeten. De wolf komt uiteindelijk aan zijn eindje. Maar het gaat me om de grote lijn. Het begin: moeder stuurt Roodkapje om eten te brengen aan oma. Dat begin is ook het einde: Roodkapje brengt succesvol eten aan oma. En het middenstuk: de jager bevrijdt Roodkapje van de wolf.

Stel je nu eens deze rolverdeling voor:
* God is de moeder.
* Ik ben oma.
* En Jezus is Roodkapje.
* Wat zit er dan in het mandje? Mijn vergeving van zonden.
* Wie is de wolf? Farizeeën en de schriftgeleerden en misschien ook nog de duivel.
* Wie is dan de jager? Daar moest ik wat langer over nadenken. Maar wat dacht je hiervan: de bijbel en de Heilige Geest en Gods beloften.

Dan klopt het verhaal. God stuurt Jezus om ons vergeving van zonden te brengen – ik lig ziek in bed. De Farizeeën en de duivel proberen Jezus tegen te houden. Maar Jezus gebruikt de bijbel en de Heilige Geest en zo kan hij ze tegenhouden. Toch lijken de Farizeeën en de duivel te winnen: Jezus sterft zoals Roodkapje werd opgegeten door de grote boze wolf. Maar gelukkig door Gods belofte wordt Jezus opgewekt en kan hij mij toch nog vergeving van zonden brengen.

Klopt dit verhaal?

Het grootste probleem voor mij is, dat dit verhaal af is. Ik bedoel: afgelopen. Eigenlijk zitten wij nu met zijn allen alleen nog maar naar de aftiteling kijken. Samen onderweg, maar dan wel samen onderweg naar de popcorn in de hal van Pathe. Veel meer kun je niet meer doen. Je kunt nog napraten over het verhaal, maar dat was het dan ook.
Nog een probleem: oma. Oma ligt dat hele verhaal in bed. Oma doet eigenlijk niks. Wat moet oma anders doen, beetje breien misschien. Dat is precies het probleem van veel mensen. Wat moeten wij nu doen als christenen?

Ik stel daarom een andere rolverdeling voor, eentje die veel spannender is.
* God is opnieuw de moeder.
* Maar nu is Jezus niet langer Roodkapje, maar wij zijn Roodkapje. En met wij bedoel ik de mensheid, de mensen sinds Adam en Eva.
* Wie speelt er dan oma? Wat zit er dan in het mandje? Laat ik dat eens even openlaten.
* Het is wel meteen duidelijk wie nu de jager is: Jezus.
* En de grote boze wolf? Zonde, dood en duivel.
Moeder stuurt Roodkapje naar oma in bed. Roodkapje is onderweg, dat klinkt al een stuk actiever dan oma in bed.
Zoals de jager Roodkapje bevrijdt uit de buik van de wolf, zo bevrijdt Jezus ons van zonde, dood en duivel. Maar wat moest Roodkapje nog doen, nadat ze uit de buik van de wolf was gesprongen?

Je zit in de bioscoop en je kijkt naar de nieuwe verfilming van Roodkapje. De film eindigt op het moment, dat Roodkapje uit de buik van de wolf springt. Dan eindigt de film. Wordt vervolgd, want er moet nog wat gebeuren. Roodkapje is bevrijd uit de buik van de wolf, maar ze moet nog wel het mandje bij oma brengen. Roodkapje part I. To be continued. Maar door wie. Kijk eens naar de rolverdeling. Wij zijn Roodkapje. Wij zijn samen onderweg naar oma. Wat zit er in het mandje? Wie is oma?