dinsdag 29 november 2011

De andere sociale media van de kerk

Gisteren kwamen we bij elkaar. Bij een van ons thuis. We zien elkaar in ieder geval elke maandag. Een groep van inmiddels zo'n vijftien mensen. Tijdens het eten spraken we met elkaar over de dag ervoor. Via Stichting Present hadden we licht-dementerende ouderen en mensen met een verstandelijke beperking bezocht. Spelletjes gedaan, koffie gedronken, gekletst. We zijn trouwens niet alleen met onze groep geweest. We hadden nog een groepje mensen uitgenodigd. Mensen die we hebben leren kennen met onze maandelijkse open maaltijd. Inmiddels zijn dat goede bekenden. Natuurlijk kwam tijdens de maaltijd ook het weekend ervoor nog kort ter sprake. De groep was toen een weekendje weg geweest.

Social Media zijn al maanden een trending topic. Maar laten we ze vooral inzetten om die andere social media te versterken:
  • Gastvrijheid - IRL anderen, vrienden en buitenstaanders, uitnodigen, samen eten, samen dingen ondernemen. Natuurlijk hoop je dat er af en toe een engel bij zit. Maar dat is niet de enige reden om hierop in te zetten.
  • Goedgeefsheid - Gul zijn met onze tijd, ons geld. Onder ogen zien, wat er gebeurt in de levens van anderen.
  • Gebed - samen bidden voor alles wat in ons leven en dat van anderen gebeurt. Samen God prijzen voor al het goede dat hij ons geeft.
  • Gemeenschap/Gezin - het individualisme dat ons tot in het bot aantast aan de kaak durven stellen en misschien tegen ons gevoel in, gezelschap zoeken en daar deel van uitmaken. Dit is ook veel meer RL dan we misschien denken. Maar we zijn lichamelijke mensen.
Deze andere social media roepen minstens zoveel vragen op. Zijn minstens zo uitdagend. En zijn nog veel ingrijpender.

Waar we het gisteren nog meer over hadden? We hebben samen bijbel gelezen. En er over gepraat hoe we verder moeten. We groeien. En met vijftien mensen lopen we het risico vertrouwelijkheid en veiligheid wat kwijt te raken. Ook weten we uit ervaring dat toewijding in een kleinere groep makkelijker is te handhaven. We bevinden ons dus best in een spannende fase.

woensdag 23 november 2011

Social Media en kerk van maandag (drie uitgangspunten)

Ik zat relatief vroeg op Internet – bijna twintig jaar geleden, was er op tijd bij met bloggen en hyves. Ik doe mee met Linked-In. Maar waarom zou ik verder gaan met Facebook en Twitter? Ik had er voor mezelf geen helder antwoord op. Voordat ik het weet zou ik zomaar uren verdwaald kunnen zijn op Internet. Of dagen kwijt zijn met het produceren van filmpjes.

Social Media kunnen een kerk, gemeenschap van volgelingen van Jezus, helpen om de kloof tussen zondag en maandag overbruggen. Ze kunnen helpen om de gerichtheid op het evangelie van alledag (gewoon leven) te versterken. Maar wat is er nog meer nodig?

Wat kan een kerk met Social Media bereiken? Wie moeten ze voor ogen hebben?

Mij helpt het telkens weer om op waarden terug te grijpen. Naast de waarde gerichtheid op alledaags evangelie, werk ik werk ook vanuit de waarde gemeenschap/gezin. En die waarde staat onder meer hier voor: de lokale gemeenschap vertolkt het evangelie. Dat is een citaat van Lesslie Newbigin, dat me altijd helpt om de zaken duidelijk te krijgen. Ook in dit geval. Want als de lokale gemeenschap het evangelie vertolkt, dan volgen voor mij deze twee uitgangspunten:
  • 1) Social Media zijn ook precies dat, communicatiemiddel, net als lucht, telefoon, schrift, email ook communicatiemiddelen zijn. En het is gewoon kiezen: wat is het beste communicatiemiddel op welk moment om welke mensen te bereiken? Je hebt waarschijnlijk alle kanalen nodig, maar op enig moment, kies je voor het meest geschikte kanaal. Ooit dacht men dat videoconferencing zakelijk vliegen zou vervangen. Niet dus. Het kwam er gewoon bij. En dat geldt waarschijnlijk voor alle communicatiemiddelen.
  • 2) Social Media zijn communicatiemiddelen van (en voor) de lokale gemeenschap en haar sociale netwerk. Dat is de doelgroep. Dus geen filmpjes voor de hele wereld, maar voor mijn gemeenschap. Iedereen mag ze zien, maar de cirkel van invloed is de lokale gemeenschap. 
  • 3) En met dat in het achterhoofd, ligt het dus ook voor de hand om voor onderhoudbaarheid te gaan. Middelen zo inzetten, dat je het vol kunt houden. Of anders verwoord: middelen zo inzetten, dat ze in je leven van alledag passen. Dus filmpjes, ja, als het kunt volhouden. Een Facebookpagina, ja, maar niet te fancy. Uiteindelijk is de lokale gemeenschap het uithangbord, niet je website.

Een kerk kan Social Media gebruiken om de communicatiemiddelen van die lokale gemeenschap uit te breiden. Een kerk kan dus de communicatie faciliteren en zo ook de onderlinge gemeenschap versterken. De gemeenschap richt zich dan in eerste instantie op zichzelf en haar eigen sociale netwerk.

dinsdag 22 november 2011

Social Media en kerk op maandag

Goed, ik zit op Twitter. Waarom? Omdat ik vorige week een gesprek had wat me over de streep heeft gehaald. Ik ga dat gesprek hier niet herhalen, maar kan wel beschrijven hoe ik er nu in sta.

Gerichtheid op het evangelie van alledag is een van de waarden waaruit ik leef. Een waarde die onder meer bedoelt, dat zondag en maandag met elkaar verbonden zijn. Een kerkdienst is niet bedoeld om heiliger te zijn dan het werk op maandag, maar om het werk op maandag heiliger te maken. Jezus Heer is van alle dagen en dus ook van het alledaagse. In jargon: met deze waarde wil ik (naast andere dingen) het onderscheid overbruggen tussen heilig en profaan dat ons wordt opgedrongen (sacred-secular divide). Misschien kan ik deze waarde wel met twee andere woorden samenvatten: gewoon leven.

Social Media kunnen wellicht helpen om de brug te slaan. Bram van IFES suggereerde te tweeten "Zondag Daniël op bezoek in de kerkdienst. Wat zou je hem vragen?" Levert input voor een preek en aandacht door de week. Een ander stelde voor om naar aanleiding van prekenseries korte filmpjes te maken die je door de week nog eens kan bekijken. De filmpjes kunnen vragend of samenvattend zijn (hier twee voorbeelden die de lat nogal hoog leggen; de eerste vragend, de tweede stellend). Social Media zoals Facebook geven dan ook gelegenheid voor tweerichtingsverkeer. En dan is de cirkel rond, want wat op maandag besproken wordt, komt dan op zondag weer terug. Want alleen maar content pushen is wel erg 1.0.

Hoe zou jij Social Media inzetten om de kloof tussen zondag en maandag te overbruggen?

Morgen deel twee.
 

maandag 21 november 2011

Voelde je je niet een beetje l*llig, toen Jezus aan je verscheen?

"Zeg, Thomas, voelde je je niet een beetje l*llig, toen Jezus een week later aan je verscheen, en precies voorstelde, wat jij had gezegd?"

Gisteren kwam onze huisgroep bij elkaar. Johannes 21 - de opstanding van Jezus stond centraal. We bekeken het verhaal op DVD. Daarna lazen we het aan elkaar voor. En toen bleken we twee gasten (vrijwilligers ;-) in ons midden te hebben - Maria van Magdala en (ongelovige?) Thomas. We mochten ze alles vragen naar aanleiding van hun ervaring in dat bijbelgedeelte. "Wat dacht je Maria? Die twee discipelen lieten je gewoon staan." "Had Jezus niet gezegd dat -ie zou opstaan?" "Voelde je niet in de steek gelaten, toen je bij dat lege graf stond?" "Thomas, jij was er die eerste keer niet bij, toen Jezus de Heilige Geest blies over zijn leerlingen. Heb de Geest wel?"

Afgelopen vrijdag was ik op bezoek bij Bram van IFES. Hij heeft me allerlei inspiratie gegeven om betrokken bijbel te lezen. Bovenstaand interview is een van die manieren. Meteen maar uitgeprobeerd dus.

Wat voor creatieve manieren gebruik jij om betrokken bijbel te lezen met groepen?

dinsdag 8 november 2011

Torrie van Mattie bijna te koop

Maar niet lang daarna kreeg Jowie weer een droom. Weer zag hij een engel van God. Deze keer zei de engel: ‘Sta op en vlucht met het kind en Maria naar Egypte. Blijf daar tot ik je weer roep, want Herodes is op zoek naar het kind en wil Hem killen!’ Jowie stond gelijk op. Ze sloegen het ontbijt over en vluchtten nog diezelfde nacht naar Noord-Afrika. Geen tussenstop bij de McDrive, maar in één streep naar Egypte. Daar was het veilig, omdat Herodes daar geen koning was. Toen Herodes snapte dat de astrologen hem geflashed hadden, werd hij helemaal waus en ging omin broeja lopen doen. Hij schakelde over op plan B.

Daniël de Wolf schreef een gedeelte van het evangelie van Matteus - de torrie van Mattie in straattaal. Food for thought. Een preview vind je hier: straatbijbel-preview.pdf. En nog meer info op www.straatbijbel.nl. Interessant: de mp3's zijn zo te beluisteren.

Voor wie is deze bijbel bedoeld denk je? Wat doet het met je om de bijbel in deze woorden te horen?

De torrie van Mattie ligt vanaf half november in de winkel. Op het congres Buiten winnen is binnen beginnen is ook aandacht voor het boek.

maandag 7 november 2011

Persoonlijk of samen over Jezus vertellen (3 van 3)

Onlangs ontdekte ik het verschil tussen "als persoon over Jezus vertellen" en "samen laten zien wat het betekent om Jezus te volgen." Ik denk, dat veel mensen alleen het eerste kennen. Maar, de tweede aanpak is veel effectiever, leuker, maar ook veel ingrijpender.

In deze laatste van drie blogs leg ik het verschil tussen die twee uit (hier deel één en twee).

Vroeger woonde ik in het Land van Heusden en Altena. En ik werkte in Utrecht. Elke dag reisde ik op en neer met de Interliner, een snelle busverbinding tussen Sleeuwijk en Utrecht CS. Twee geografisch gescheiden werelden. Mijn collega's hadden een vergelijkbare situatie; ze werkten in Utrecht, maar woonden in Amsterdam, Woudenberg, Kampen, Ede, Zeist, Den Haag, enzovoorts. Mijn leven en dat van mijn collega's speelde zich af in twee geografische werelden. In die situatie is persoonlijk getuigenis mogelijk, maar niet meer dan dat. Wie vindt dat meer moet, loopt het risico anderen onterecht met een schuldgevoel op te zadelen.

Maar, ik leefde niet alleen geografisch in twee werelden. Ik leefde ook geestelijk in twee werelden. Ik had mijn christelijke privé wereld – kerk en vrienden en familie. En ik had nog een wereld; mijn professionele en in zekere zin publieke wereld. Maar die twee werelden maakten niet of nauwelijks contact.

Kan het anders? Ja, het kan anders. Met twee eenvoudige maar radicale veranderingen: maak persoonlijk samen en privé publiek.

Vind je voetbal kijken leuk? Doe dat niet meer alleen, maar ga samen kijken. Met een heel elftal tegelijk. Of misschien wat duidelijker: met een hele bijbelkring tegelijk. Persoonlijk wordt zo samen. En nodig als je samen gaat kijken niet-christelijke vrienden uit. Dan wordt privé publiek. En niet-christen ontmoeten christenen in een ontspannen maar wel echte dagelijkse omgeving. Vind je voetballen leuk. Dat is al samen. Maar doe het op zondagmiddag samen met je kring en niet-christelijke vrienden. Opnieuw wordt privé dan publiek. En opnieuw ontmoeten niet-christen christenen in een ontspannen maar wel echte dagelijkse omgeving. En in plaats van voetbal kun je ook wandelen, fietsen, klussen, film kijken, kitesurfen, barbecueën, opvoeden, fitnessen of wat dan ook invullen.

Wie dit gaat doen, ontdekt het verschil tussen persoonlijk en samen getuigen. Wie dit gaat doen, ontdekt dat de een goed spreekt, een ander gastvrij is, de een invoelend en een ander uitnodigend is. Wie dit gaat doen, ontdekt, dat het evangelie zichtbaar en tastbaar is. De bekende zendingsman Lesslie Newbigin zei: “De lokale gemeenschap vertolkt het evangelie.” En dat is wat er dan gebeurt.

Verander je bijbelkring in een vriendengroep die de bijbel en elkaars leven deelt. Wordt een vriendengroep die hun levens gastvrij met elkaar en anderen deelt. Chris Wright zegt: “Als wij bedoeld zijn om de onzichtbare God zichtbaar te maken, moet er wel wat te zien zijn.” Nu, dat kun je op deze manier doen.

Het is deze aanpak die je terugvindt bij Tim Chester en Steve Timmis, maar ook bij Alan Hirsch en Michael Frost. En die aanpak beperkt zich natuurlijk niet tot evangeliseren, maar beslaat het hele leven.

Waarom vinden veel mensen deze twee veranderingen -privé wordt publiek en alleen wordt samen- zo moeilijk?

zondag 6 november 2011

Persoonlijk of samen over Jezus vertellen (2 van 3)

Onlangs ontdekte ik het verschil tussen "als persoon over Jezus vertellen" en "samen laten zien wat het betekent om Jezus te volgen." Ik denk, dat veel mensen alleen het eerste kennen. Maar, de tweede aanpak is veel effectiever, leuker, maar ook veel ingrijpender.

Dit is de tweede van drie blogs (hier vind je de eerste).

Vroeger woonde ik in het Land van Heusden en Altena. En ik werkte in Utrecht. Elke dag reisde ik op en neer met de Interliner, een snelle busverbinding tussen Sleeuwijk en Utrecht CS. Twee geografisch gescheiden werelden. Mijn collega's hadden een vergelijkbare situatie; ze werkten in Utrecht, maar woonden in Amsterdam, Woudenberg, Kampen, Ede, Zeist, Den Haag, enzovoorts.

Mijn leven speelde zich af in twee werelden – 's avonds en in het weekend in Werkendam e.o. – overdag en professioneel in Utrecht. Maar die twee werelden werden met elkaar verbonden door de bus waar ik mee reisde. Wie vaak reist met dezelfde bus en (voor sommigen: noodgedwongen) naast mensen komt te zitten, leert vanzelf andere reizigers kennen. Ik had regelmatig gesprekken met twee vrouwen. De een een jaar of veertig en werkzaam bij Catharine LeDuc, de andere met een baan bij de overheid. En ook hier gingen onze gesprekken over koetjes en kalfjes, over ons leven en kregen soms een geestelijke dimensie.

Anders dan met de collega's op mijn werk, woonden ik en mijn medereizigers wel dicht bij elkaar. Maar was dat voldoende om verder te komen dan een persoonlijk getuigenis?

Weet jij een plek in je woonplaats waar niet-christen ongedwongen in aanraking komen met christenen in je woonplaats? En ben jij deel van die plek of groep?

Ik had die plaats niet. Meenemen naar een kerkdienst? Daar kwamen nooit niet-christenen en op buitenstaanders was de gemeenschap helemaal niet ingesteld. Meenemen naar een bijbelkring? Maar die was gericht op samen bijbellezen en vormden een soort “incrowd, ” een andere wereld. Meenemen naar de Alphacursus? Die hadden we niet. Maar, zelfs als die er zou zijn... Ik vind, dat als -ie er al was geweest, ik zelf mee had moeten gaan. Onze wederzijdse gesprekken vormden immers de basis van onze relatie. Bovendien vooronderstelt een Alphacursus eigenlijk veel kennis en komt op buitenstaanders niet zo vrijblijvend over (waarom dat woord überhaupt al). Ik had deze mensen best graag geïntroduceerd in mijn leefwereld, maar daar was mijn leefwereld niet op ingesteld. Mijn leefwereld kende onbedoeld en ongewild nog een scheiding: kerkelijk – niet kerkelijk, sacred – secular, privé – publiek. En tussen die twee werelden was grensverkeer op een natuurlijke manier niet mogelijk.

Als ik terugblik, denk ik dat ik op mijn werk gelegenheid had tot een persoonlijk getuigenis. Dat ik, gezien de geografisch afstand tussen mij en mijn collega's (en zij onderling), ook niet meer had moeten verwachten. Tegenover de niet-christenen in mijn eigen leefomgeving had ik echter ook niet meer mogelijkheden dan dat persoonlijke getuigenis. Anderen zijn daarin misschien veel effectiever dan ik. Maar gezien het geringe aantal mensen dat in Nederland tot geloof komt, denk ik, dat dat aantal mensen dat effectief persoonlijk getuigt klein is.

donderdag 3 november 2011

Persoonlijk of samen over Jezus vertellen (1 van 3)

Onlangs ontdekte ik het verschil tussen "als persoon over Jezus vertellen" en "samen laten zien wat het betekent om Jezus te volgen." Ik denk, dat veel mensen alleen het eerste kennen. Maar, de tweede aanpak is veel effectiever, leuker, maar ook veel ingrijpender.

In drie blogs leg ik het verschil tussen de twee uit aan de hand van mijn eigen leven.

Vroeger woonde ik in het Land van Heusden en Altena. En werkte ik in Utrecht. Elke dag reisde ik op en neer met de Interliner, een busverbinding tussen Sleeuwijk en Utrecht CS. Mijn collega's net zo; werkten in Utrecht, maar woonden in Amsterdam, Woudenberg, Kampen, Ede, Zeist, Den Haag, enzovoorts. Mijn leven speelde zich af in twee werelden – 's avonds en in het weekend in Werkendam, overdag in Utrecht. En af en toe was er overlap – een personeelsfeest, maar verder hadden we als collega's weinig en zeker geen spontaan contact. We kwamen elkaar op straat of bij het schoolplei simpelweg niet tegen.

Ik denk, dat deze situatie voor veel mensen geldt.

Veel mensen wonen op flinke afstanden van hun werk. Hoe kun je dan christen zijn? En hoe kun je daar het evangelie delen?

Op mijn werk wist uiteindelijk iedereen wel dat ik christen was. Met een aantal collega's had ik regelmatig persoonlijke gesprekken. Altijd van hart tot hart. En ik weet, dat ook collega's met wie ik niet uitgebreid sprak, mijn identiteit kenden. Want, ik merkte, dat ze dat ook van andere collega's wisten die christen waren. En dit is het niveau, waar het in de meeste gevallen bij blijft.

Op je werk heb je alle kans om vanuit een christelijke identiteit te werken. Dat heeft te maken met integriteit, trouw, een constructieve houding, soberheid, dienend leiderschap, enzovoorts. Incidenteel en wellicht regelmatig zul je de gelegenheid hebben om te vertellen over Jezus. Maar, in bijna alle gevallen, is dat een persoonlijk getuigenis; jij vertelt. En je vertelt mogelijk over jouw woonwereld, maar die is gescheiden van de wereld van je collega's.

Laten we ook realistisch zijn. Stel een niet-gelovige collega heeft belangstelling voor het evangelie. Nodig je hem of haar uit om naar jouw kerk te komen? Maar misschien woont hij of zij wel 200 kilometer afstand. Zoek je een christelijke gemeenschap voor haar of hem in zijn eigen woonplaats? Wie dat probeert, zal ontdekken dat het evangelie verbonden is met relaties. Dus hoe realistisch is het, dat dit gaat lukken? En hoe vaak komt dit voor?

Ik denk, dat wie zijn evangelisatie-kaarten op het werk zet, het risico loopt zijn werk te misbruiken. Werk heeft allereerst een doel in zich zelf. Ik denk verder, dat als je werk de enige locatie is, waar je het evangelie deelt, je vrijwel nooit iemand tot geloof zal zien komen. En dat je voor je gevoel altijd zal falen, wanneer je jezelf oplegt, dat het daar moet gebeuren. Dat falende gevoel zal nog sterker zijn, als je iemand bent die het evangelie niet zo goed kan verwoorden.

De werkplek biedt de gelegenheid aan niet-christenen om te kijken naar christenen die vanuit hun identiteit werken. Als het gaat om evangelisatie, is er soms gelegenheid voor persoonlijk getuigenis. Maar geografische afstand is ook in onze Internetmaatschappij nog steeds een belangrijk gegeven. Daardoor is er vaak weinig gelegenheid om elkaars leven te delen en dus om mensen het christelijke leven te laten zien.

PS Op sommige werkplekken zijn gebedsgroepen. Maar, ik denk, dat de voorbeelden waarin deze zich ontwikkelen tot echte gemeenschappen uitzonderingen zijn en blijven. Laat staan dat ze uitgroeien tot gemeenschappen waarin ook niet-christenen opgenomen kunnen worden.

woensdag 2 november 2011

Sabine van der Heijden - Kerk voor een nieuwe generatie

Sabine van der Heijden is gepassioneerd voor jonge gelovigen. Bekend bij jeugdwerkers vanwege haar boek Re:visie maar ook vele artikelen en interviews. Ik had ze net aan de telefoon en ze vertelde over haar nieuwe boek dat op stapel staat: Kerk voor een nieuwe generatie.

Wat highlights:
  • Kerken zouden zich meer moeten baseren op gezinnen dan op individuen.
  • Een relationele aanpak is belangrijk, maar vergeet daarbij ook niet de inhoud.
  • Secularisatie, individualisme en consumentisme gaan aan niemand voorbij.
Misschien wil ik het horen, maar volgens mij pleit Sabine voor kleine groepen die samen groeien tot volwassen volgelingen. En die kleine groepen bestaan niet alleen uit leeftijdsgenoten, maar hebben gezinnen als basis. Kleine groepen die vanuit hun samenzijn activiteiten organiseren, maar die niet opgaan in activiteiten. Zoals een gezin niet een verzameling activiteiten is, zoals samen eten en samen dingen doen. Een gezin vormt juist de basis voor die activiteiten.

Terecht merkte Sabine op, dat veel mensen het druk hebben. Een ander vertrouwde me onlangs toe, ook een individualist te zijn. Maar wordt het dan gewoon geen tijd om ons te bekeren van ons individualisme, en als het gaat om tijd, keuzes te maken op basis van onze prioriteiten?