woensdag 13 april 2011

Geef ons ruimte om Jezus te volgen

Afgelopen vrijdag en zaterdag was er een conferentie rondom Total Church (hier links naar allerlei blogs rondom de dagen). Total Church is de radicale uitwerking van kerk rondom twee principes: evangelie en gemeenschap. Die twee vormen de brandpunten (radix) van de ellips. Total Church is eenvoudig uit te leggen met korte zinnetjes:
  • De lokale gemeenschap vertolkt het evangelie (citaat van Newbigin).
  • Wees goede buren.
  • Gewone mensen die samen gewone dingen doen vanuit het perspectief van het evangelie.
  • Alledaags leven vanuit het perspectief van het evangelie.
Die eenvoud is verraderlijk. "Maar dat doen we toch al?"

Goede buren zijn is de kortste manier om te vertellen dat je leven draait om "je naaste liefhebben als jezelf." En dat zinnetje krijgt betekenis vanuit het verhaal van de bijbel, waarin Jezus dat tot zijn dood toe heeft gedaan. Hij heeft zelfs zijn vijanden (lees: ons) liefgehad, opdat wij weer buren konden zijn. Dus dat schijnbaar eenvoudige zinnetje herbergt allereerst een verraderlijke diepgang. 

Maar, niet alleen dat. Goede buren, dat willen veel mensen zijn. Maar, meestal is dat iets dat je er bij doet. Je hebt je gezin, je huis, je hobby's, je baan en dan wil je daarnaast ook doen wat goede buren doen. Total Church draait dat radicaal om. Dit is mijn identiteit: in Christus ben ik een goede buur. En die identiteit (dat verhaal) is normatief voor het vormgeven van mijn hele leven. Hoeveel inkomen heb ik nodig om een goede buur te zijn? Waar zijn goede buren nodig? Welke hobby's helpen mij om een goede buur te zijn? Met wie wil ik samen goede buur zijn? Welke dingen hebben mijn buren nodig? Waarvan moet ik me bekeren om een goede buur te zijn?

Total Church vraagt dus - of moet ik zeggen: het evangelie zelf vraagt? - om ons leven radicaal vorm te geven vanuit onze identiteit in Christus. Of: vanuit de navolging van Jezus. 

Ik gebruik trouwens af en toe bewust het woord verhaal. Want, leven vanuit die identiteit, gebeurt altijd vanuit het besef waar we ons in het verhaal van het evangelie bevinden. Dat verhaal is nog niet ten einde. Theologisch gezegd: Total Church is niet gebaseerd op een gerealiseerde eschatologie.

Maar de titel van deze blog vraagt om nog iets anders: ruimte. Waar bieden kerken in Nederland mensen de ruimte om dit experiment aan te gaan? Want dit gaat natuurlijk niet om Total Church, maar om iets anders, wat al een tijd in de lucht hangt. Waar durven gereformeerde of evangelische kerken het aan om te zeggen: "Onze vorm van kerk begint bij het instituut, of bij de door de predikant verkondigde boodschap, of bij de gemeenschap, maar beginnen bij kerk als volgelingen van Jezus is ook een geldig en ander begin." En ik gebruik de woorden instituut, gemeenschap en boodschap, zoals Dulles die gebruikt in zijn boek Models of the Church. Ook Dulles voegde dat model, volgelingen van Jezus, pas toe in een tweede druk van zijn boek. Maar Dulles heeft het wel. Maar, waarom lukt het kerken in Nederland niet om dat model te zien?

Waar durven kerken het in Nederland het aan om mensen ruimte te bieden om op deze manier kerk vorm te geven? Waarom zijn mensen zo bang, dat dan alles losgelaten wordt? Inderdaad komen andere aspecten van de verzoening dan ook aan bod - ook de menswording en de opstanding van Jezus. Maar zijn kruisdood zeker ook. Of waarom denken weer andere mensen, dat het meer van hetzelfde is - dat dit gewoon bij de ¨klassieke gemeenteopbouw" past? Lees je literatuur (Frost&Hirsch, Stetzer&Putman, Chester&Timmis) en kijk om je heen naar de praktijk. En besef, net als Dulles, dat levensvatbare gemeenten rondom het model "Jezus volgen" ook de andere modellen zullen integreren (zo Dulles). Waarom denken mensen, dat een ander model van kerk betekent, dat je daarmee een negatief waardeoordeel over hun vorm van kerk uitspreekt? Waarom denken we zoveel vanuit kerk en zo weinig vanuit Koninkrijk?

Nee, dit model van kerk zal niet voor alle christenen in Nederland zijn. Nee, andere modellen hebben ook hun waarde. Maar, voor een significant deel van de volgelingen van Jezus, en zeker voor hen die jong zijn, zal dit model - samen Jezus volgen - hun toekomst zijn. En waar het evangelie deze wereld wil aanspreken, zal dat percentage nog hoger liggen.

Dus demp de kloof en geef ons ruimte om Jezus te volgen. Bied die gastvrijheid.

maandag 11 april 2011

Boersma ziet Gods gastvrijheid in het kruis

Volgens Scot McKnight is dit het beste recente boek over het onderwerp. Op de achterflap staan aanbevelingen van Kevin Vanhoozer, Miroslav Volf, Stanley Hauerwas en James K.A. Smith. Het was Christianity Today book of the year in 2005 in de categorie Theology/Ethics.

Dan weet je dat het een theologisch boek is, dat interessant is. Ik schafte het aan vanwege de aanbeveling van McKnight, en vanwege het onderwerp: verzoening.

Boersma,notabene een Nederlander, in Utrecht gepromoveerd, gaat in Violence, hospitality and the cross in gesprek met allerlei mensen die hebben nagedacht over wat er aan het kruis is gebeurd. Boersma grijpt terug op de "recapitulatie" van de kerkvaders. Hij gebruikt de metafoor van de gastvrijheid.
It is in the cross perhaps more than anywhere else, that we see the (cruciform) face of the divine host: the true love of God.
En vorige jaar had ik zelf al het vermoeden dat juist gastvrijheid een geweldige mogelijkheid biedt om aan mensen het kruis uit te leggen, en meer dat gastvrijheid het verhaal van de bijbel bijna van begin tot einde kan dragen.

We leven in de dagen voor Goede Vrijdag en Pasen. Ik heb de indruk, dat we de laatste jaren in de kerk, beter woorden weten te vinden voor Pasen dan voor Goede Vrijdag. Vooral Tom Wright lijkt er bijna eigenhandig voor te zorgen, dat Pasen prominent op de agenda staat. En dat is goed. Maar Goede Vrijdag - waarom moest Jezus sterven? Ik hoor de vraag zelfs maar weinig gesteld. En als ze al gesteld wordt, dan hoor ik vaak wel goede antwoorden, maar op het oog nogal obligaat. Daarom ga ik de komende tijd aan de slag, zowel met McKnight's - A community called atonement als met Boersma's boek.

PS Het ND en Boekencentrum zijn ook bezig om gastvrijheid te promoten.

dinsdag 5 april 2011

Het evangelie volgens Axe Deo

Axe Deo weet in enkele seconden een knap evangelie neer te zetten. Als eerste wordt de man geïntroduceerd: hij is een seksueel wezen dat vrouwen wil veroveren - zijn identiteit. Maar seks lukt niet zo met de vrouwtjes; hij stinkt - zie hier: het probleem. Hij probeert zelf zich van zijn probleem te bevrijden; wassen, schrobben, boenen, een nieuw shirt zonder vochtige plekken, maar tevergeefs. Het lukt hem niet om zich door al deze werken te bevrijden. Dan komt de verlosser - Axe Deo. En zo breekt het moment aan dat de man zijn ware identiteit vorm kan geven; de vrouwen stromen in bosjes bedwelmd en bronstig binnen - de hoop is vervuld.

Dit is in Bijbelse termen een evangelie, een verhaal over schepping (identiteit), val (probleem), verlossing (door werken of door genade) en een herschapen werkelijkheid (hoop). Wie thuis is in de Heidelberger Catechismus herkent zelfs de trits ellende-verlossing-dankbaarheid.

Axe Deo zou je dus een religie kunnen noemen, of een wereldbeeld. Niet al te serieus natuurlijk. Niemand gelooft dat Axe de genade brengt die onbegrensde toegang tot de vrouwen biedt. Daar zit de glimlach. En de relativering. Dit is "over the top." Maar misschien zit daar ook de angel. Want waar we glimlachen om de genade en de hoop van dit evangelie, blijft de identiteit die dit verhaal presenteert ongemerkt onbevraagd. En dus werkt die langzaam maar zeker op ons in (en niet alleen Axe Deo presenteert deze identiteit). En de val in Axe Deo relativeren we, maar we vergeten hem radicaal te herformuleren. Want is dit ons echte probleem?